De meest misbruikte term van de laatste paar jaar is ‘duurzaam’. Alles wat duurzaam is, is goed, lijkt het. De ambtenaren van de sociale dienst hebben behoefte aan duurzame armoede en voor de werkgelegenheid bij de politie zou het ook goed zijn als de criminaliteit wat duurzamer werd. In de top 10 van misbruikte termen staan op een gedeelde tweede en derde plaats tolerantie en respect.

Links verwart tolerantie met ruimdenkendheid. Iemand die alles okay vindt wat mensen doen, is volgens hen tolerant. Wethouder Rik Grashoff (GroenLinks) heeft gezegd dat Nederland ziek is van het virus van de islamofobie waarvoor een nationaal inentingsprogramma nodig is. Het belangrijkste ingrediënt van die ziekte is gebrek aan historisch besef, zegt hij. Foute partijen lijden aan die ziekte, zegt hij. Desgevraagd licht hij toe dat we in Nederland aan het einde van de tachtigjarige oorlog geleerd hebben dat tolerantie de enige manier is om in vrede te leven met tegenstellingen. Dat is waar, maar hij begrijpt niet wat tolerantie is.

Om tolerant te zijn, moet je eerst ergens een hekel aan hebben, moet je de opvattingen van een ander verachten, om vervolgens te zeggen dat je hem desondanks niet de keel afsnijdt. Aan het eind van de tachtigjarige oorlog hadden de protestanten nog steeds een bloedhekel aan de katholieken, hen werd nog steeds verboden hun geloof in het openbaar te belijden, maar ze werden niet meer vermoord.

Er kwam onlangs weer een trouwstoet door mijn straat. Turkse vlaggen op de motorkap, handdoekjes aan de buitenspiegel en elf auto’s die aan één stuk door stapvoets toeterden. Dat is de grens waar mijn ruimdenkendheid overgaat in tolerantie. Ik erger me. Ik bedenk dat de ambtenaar van de burgerlijke stand zou moeten waarschuwen dat het huwelijk ontbonden wordt als er wordt getoeterd. Ik wil dat de politie elke auto in de stoet een bekeuring geeft van 130 euro. Ik wil er op af stappen om te roepen dat ze moeten optiefen met hun achterlijke plattelandsgewoonten. Maar ik doe het niet. Ik ben tolerant.

Het eenrichtingsfietspad is de simpelste demonstratie van tolerantie en respect. Een tegenligger uit de foute richting tolereer je als hij jou alle ruimte geeft en een schuldige blik heeft. Als je een keer zelf de verkeerde kant op fietst, toon je respect door de verontschuldigende blik en zoveel mogelijk ruimte te geven aan de tegenligger. Als je met z’n tweeën naast elkaar blijft rijden uit de foute richting toon je geen respect. Als je iemand van het fietspad af slaat omdat hij de verkeerde kant op rijdt, ben je niet tolerant.

Wethouder Grashoff heeft weinig historisch besef als hij Rotterdammers ziek noemt als zij moeite hebben met de islam. Tolerantie betekent juist dat je geen geweld gebruikt tegen zaken waarmee je moeite hebt, die je afkeurt.